Double Commander – jak używać i konfigurować darmową alternatywę Total Commandera?

Double Commander to darmowy, wieloplatformowy menedżer plików z dwoma panelami obok siebie, idealny zamiennik dla komercyjnego Total Commandera i wbudowanego Eksploratora Windows. Program rozwijany na licencji open source powstał jako fork Sexi Commandera i przez lata ewoluował w pełnowartościowe narzędzie do pracy z plikami dla profesjonalistów i użytkowników domowych. Niniejszy przewodnik prowadzi od instalacji po konfigurację i funkcje zaawansowane, aby w pełni wykorzystać możliwości Double Commandera na wszystkich obsługiwanych platformach.

Zawartość [pokaż]

Podstawowe informacje i historia Double Commandera

Double Commander rozwija koncepcję dwupanelowego menedżera plików, której początki sięgają czasów Norton Commandera. Łączy sprawdzone rozwiązania z nowoczesnymi funkcjami i jest dostępny na Windows, Linux i macOS, co czyni go praktycznym wyborem dla pracy między systemami.

Projekt został zapoczątkowany na początku lat 2000. jako darmowa alternatywa dla Total Commandera. Program jest aktywnie rozwijany i regularnie aktualizowany, a jego możliwości konkurują z komercyjnym oprogramowaniem.

Wsparcie dla wtyczek Total Commandera to kluczowa zaleta DC. Program obsługuje wtyczki WCX (packer), WDX (content), WLX (viewer) oraz WFX (file system), dzięki czemu użytkownicy migrujący z TC mogą korzystać z dobrze znanych rozszerzeń.

Instalacja i wdrażanie Double Commandera na różnych platformach

Instalacja jest prosta i zależy od systemu operacyjnego. Na Windows dostępne są instalatory .exe (Inno Setup) i .msi oraz wersja przenośna (.zip). Na Linuksie dostępne są wydania GTK i Qt, repozytoria dla popularnych dystrybucji, a także AppImage. Program automatycznie wykrywa język systemu przy pierwszym uruchomieniu.

Poniżej zestawienie najczęstszych metod instalacji i komend:

Platforma	Metoda instalacji	Polecenia	Wersja przenośna
Windows	Instalator .exe / .msi	—	.zip (uruchamiane z pendrive’a)
Linux (Debian/Ubuntu/Mint)	PPA + APT (GTK lub Qt)	`sudo add-apt-repository ppa:alexx2000/doublecmd` `sudo apt-get install doublecmd-gtk` `sudo apt-get install doublecmd-qt`	AppImage
Linux (Arch/Manjaro)	Repozytorium oficjalne (pacman)	`sudo pacman -S doublecmd-qt` `sudo pacman -S doublecmd-gtk`	AppImage
Linux (AppImage)	Plik wykonywalny bez instalacji	—	AppImage
FreeBSD	Kolekcja Ports	—	—

Interfejs użytkownika i podstawowe komponenty

Interfejs składa się z modułowych elementów, które przyspieszają pracę i porządkują operacje na plikach:

dwa identyczne panele wyświetlające różne lokalizacje,
konfigurowalny pasek narzędzi z przyciskami szybkiego dostępu,
wiersz poleceń umożliwiający uruchamianie komend i skryptów,
okno dziennika operacji z pełną historią działań,
menu główne (Plik, Edycja, Widok, Operacje, Narzędzia) z logicznym podziałem funkcji,
obsługa zakładek do szybkiego przełączania między wieloma katalogami.

Praca z wieloma katalogami jednocześnie jest intuicyjna i szybka, a dziennik pomaga diagnozować problemy i weryfikować wykonane operacje.

Kluczowe cechy i możliwości menedżera plików

Najważniejsze funkcje, które wyróżniają Double Commandera:

Wbudowany edytor (F4) – podświetlanie składni, szybka edycja bez zewnętrznych narzędzi;
Wbudowana przeglądarka (F3) – tryb tekstowy, szesnastkowy i graficzny, zmiana rozmiaru czcionki Ctrl + kółko myszy;
Obsługa archiwów – praca z ZIP, TAR, GZ, BZ2, XZ, LZMA, 7Z, RPM, CPIO, DEB, RAR jak z katalogami;
Zaawansowane wyszukiwanie – kryteria nazwy, rozmiaru, daty, treści, przeszukiwanie archiwów, wyrażenia regularne;
Multi-rename (Alt+F6) – masowa zmiana nazw z szablonami i modyfikatorami;
Obsługa Unicode – prawidłowe wyświetlanie nazw w różnych alfabetach;
Protokoły sieciowe – wbudowane FTP, FTPS, FTPES, SSH+SCP, SFTP w panelach.

Synchronizacja i porównywanie katalogów

Synchronizacja katalogów skanuje dwa foldery i pokazuje różnice w dedykowanym oknie. Wybierasz źródło i cel, ustawiasz parametry, a następnie uruchamiasz porównanie.

Najważniejsze opcje trybu synchronizacji:

„asymetrycznie” – kopiuje elementy z lewego do prawego panelu,
„podkatalogi” – porównuje zawartość z uwzględnieniem wszystkich podfolderów,
„wg zawartości” – porównuje treść plików o tym samym rozmiarze i dacie,
„ignoruj datę” – uznaje pliki o tym samym rozmiarze za identyczne.

Wyniki są kolorowane, co ułatwia decyzje operacyjne:

zielony – elementy do skopiowania/usunięcia po lewej,
niebieski – elementy do skopiowania/usunięcia po prawej,
czerwony – te same nazwy, ale różna zawartość,
czarny – pliki identyczne.

Możesz wyłączać pojedyncze pliki z synchronizacji i podglądać różnice dwuklikiem. Przed wykonaniem zmian program wyświetla czytelne podsumowanie do zatwierdzenia.

Operacje kopiowania i przenoszenia plików

Skróty są zgodne z przyzwyczajeniami wielu użytkowników: F5 – kopiuj, Shift+F5 – duplikuj w tym samym folderze, F6 – przenieś.

Najważniejsze opcje dostępne w oknie kopiowania:

sprawdź wolne miejsce – weryfikuje dostępne miejsce przed startem,
rezerwuj przestrzeń – prealokacja ogranicza fragmentację i przyspiesza zapis,
podążaj za linkami – decyduje o kopiowaniu dowiązań symbolicznych lub ich zawartości,
poprawiaj linki – koryguje ścieżki docelowe względem katalogu docelowego,
kopiuj atrybuty – przenosi uprawnienia i atrybuty systemowe.

Dialog postępu pokazuje szczegóły i pozwala na „Pauza”, „Kontynuuj”, „Anuluj”. W razie konfliktów nazw dostępne są: zastąp, pomiń, zmień nazwę ręcznie lub automatycznie według szablonu.

Konfiguracja i personalizacja interfejsu

Ustawienia znajdziesz w Konfiguracja > Opcje. Możesz zmienić motyw (jasny/ciemny), czcionki i rozmiar ikon, a w Kolory > Panele plików zdefiniować barwy dla typów plików.

W Klawisze > Skróty klawiszowe przypiszesz do pięciu skrótów do jednego polecenia i szybko wyszukasz polecenia po nazwie. Dzięki temu dopasujesz obsługę programu do własnych nawyków.

Sekcja Panele plików pozwala tworzyć niestandardowe zestawy kolumn, zmieniać ich kolejność i szerokości oraz pokazywać ukryte pliki. Opcja „Pokaż nawiasy kwadratowe wokół katalogów” ułatwia odróżnianie folderów.

W Narzędzia wewnętrzne wskażesz programy zewnętrzne dla F3/F4/porównań, z możliwością uruchamiania w terminalu i pozostawiania go otwartego. W Foldery skonfigurujesz lokalizacje katalogów z ustawieniami, szablonami i wtyczkami (przydatne w wersji przenośnej).

Obsługa archiwów i operacje pakowania

Double Commander traktuje archiwa jak katalogi – możesz do nich „wejść”, przeglądać zawartość i kopiować pliki bez wstępnego rozpakowywania. Obsługiwane formaty obejmują m.in.:

ZIP,
TAR,
GZ,
BZ2,
XZ,
LZMA,
7Z,
RPM,
CPIO,
DEB,
RAR.

Pliki z archiwum można podglądać (F3) i edytować (F4). Program wyodrębnia je do katalogu tymczasowego, a po zamknięciu edytora proponuje ponowne zapakowanie zmienionych plików, jeśli format/wtyczka na to pozwala.

Pakowanie: Alt+F5 lub Plik > Pakuj. Rozpakowywanie: Alt+F8 lub menu kontekstowe. Integrację z zewnętrznymi archiwizerami zapewnia multiarc.ini, który mapuje rozszerzenia na polecenia wiersza poleceń.

Zaawansowane funkcje wyszukiwania i filtrowania

Narzędzie Znajdź pliki (Plik > Znajdź pliki lub własny skrót) oferuje rozbudowane kryteria i pracę z treścią. Najważniejsze możliwości:

karta Standard – katalog startowy, maska nazwy, dopasowanie części nazwy lub wyrażenia regularne,
wyszukaj w archiwach – przeszukiwanie treści archiwów bez rozpakowywania,
karta Zawartość – wyszukiwanie i zamiana tekstu, tryb „Szesnastkowo” dla binariów, „Office XML” (DOCX, XLSX, ODT, ODS),
kodowanie – wybór UTF, ISO, KOI, DOS, ANSI dla poprawnej interpretacji znaków.

Wyniki pojawiają się w osobnym oknie i pozwalają od razu wykonywać operacje na znalezionych plikach.

Skróty klawiszowe i efektywne poruszanie się

Poniższe skróty znacząco przyspieszają pracę:

F5 – kopiowanie plików;
F6 – przenoszenie plików;
F8 – usuwanie plików;
F3 – podgląd pliku;
F4 – edycja pliku;
Tab – przełączanie między panelami;
Backspace – przejście do katalogu nadrzędnego;
Insert – zaznacz/odznacz bieżący plik;
Ctrl+A – zaznacz wszystko;
Ctrl+R – odśwież panel;
Ctrl+L – edytuj ścieżkę;
Alt+F5 – pakowanie;
Alt+F8 – rozpakowywanie;
Klawisz kontekstowy / Shift+F10 – menu kontekstowe;
F9 – uruchom terminal (jeśli skonfigurowano);
Ctrl+T – nowa zakładka;
Ctrl+W – zamknij zakładkę;
Ctrl+Tab – przełącz zakładki.

Szybkie wyszukiwanie działa po wpisaniu liter nazwy i można je dostosować (dopasowanie od początku, środka lub końca).

Pluginy i rozszerzenia funkcjonalności

Double Commander współpracuje z wtyczkami Total Commandera, co znacząco rozszerza jego możliwości:

WCX (packer) – dodatkowe formaty archiwów i operacje na paczkach;
WDX (content) – kolumny z metadanymi (np. MediaInfo, EXIF, sumy kontrolne);
WLX (viewer) – przegląd specjalistycznych formatów wbudowanym viewerem;
WFX (file system) – dostęp do zdalnych systemów plików i usług.

Wbudowany plugin sieciowy obsługuje FTP, FTPS, FTPES, SFTP, SSH+SCP. Dostępne są także wtyczki dla Android ADB, Hadoop HDFS oraz popularnych chmur (Dropbox, Google Drive, Yandex Disk).

Instalacja wtyczek jest prosta: skopiuj pliki do katalogu wtyczek i uruchom ponownie program. Na Windows zwykle do folderu plugins obok doublecmd.exe, a na Linuksie do ~/.config/doublecmd/plugins.

Praca z połączeniami FTP i SFTP

Klient FTP/SFTP dostępny jest przez Sieć > Połączenie FTP lub skrót Ctrl+\. W konfiguracji podajesz host, port i dane logowania. Standardowe porty to 21 (FTP/FTPES), 990 (FTPS implicit) i 22 (SFTP/SSH). Opcje „Anonimowo” oraz „Pasywny tryb” ułatwiają łączenie przez zapory sieciowe, a tryb SSH+SCP działa, gdy SFTP nie jest dostępne.

Zdalne katalogi działają jak lokalne – możesz kopiować, przenosić i usuwać pliki, korzystając z ograniczania prędkości i wznawiania transferów. Połączenia zapiszesz w Sieć > Edytuj połączenia.

Zaawansowane narzędzia do zmiany nazw plików

Multi-rename (Alt+F6) masowo zmienia nazwy tysięcy plików z podglądem wyników i kontrolą konfliktów.

Przydatne zmienne do szablonów maski nazwy:

[N] – numer porządkowy,
[EXT] – rozszerzenie pliku,
[NAME] – nazwa bez rozszerzenia,
inne znaczniki dopasowujące elementy nazwy.

Modyfikatory zmieniające wielkość liter:

tLowerCase – wszystkie małe litery,
tUPPERCASE – wszystkie wielkie litery,
tFirstLetter – pierwsza litera wielka,
tWordWise – inicjały wyrazów wielkie.

Funkcja „Szukaj i zamień” obsługuje wiele par jednocześnie, wyrażenia regularne oraz tryb jednokrotnej zamiany („1x”). Program automatycznie zapobiega duplikatom nazw, np. dodając numerację.

Konfiguracja kolumn i personalizacja widoku plików

W Konfiguracja > Opcje > Widok plików > Kolumny > Niestandardowe kolumny zdefiniujesz własne zestawy pól (np. GETFILENAME, GETFILENAMENOEXT, GETFILESIZE, GETFILEDATE, GETFILEATTRW). Możesz zmieniać kolejność i szerokość kolumn oraz dostosować ich wygląd do swoich potrzeb.

Zaawansowane techniczne aspekty konfiguracji

Większość opcji ustawisz w GUI, lecz niektóre wymagają ręcznej edycji doublecmd.xml. Przed edycją zamknij program, aby nie nadpisał zmian przy wyjściu.

Pliki konfiguracyjne znajdują się w katalogu użytkownika: Windows – %APPDATA%\Double Commander, Linux – ~/.config/doublecmd. Ścieżkę odnajdziesz także przez Sieć > Hotlist katalogów > Katalogi specjalne > Katalog konfiguracyjny Double Commandera.

Poniższa tabela podsumowuje kluczowe pliki konfiguracyjne i ich przeznaczenie:

Plik	Rola / zawartość
`doublecmd.xml`	główne ustawienia programu
`doublecmd.cfg`	ustawienia stosowane przed inicjalizacją komponentów
`colors.json`	profile kolorów (Light/Dark), wartości w formacie `$BBGGRR` zapisywane jako liczby dziesiętne
`extassoc.xml`	skojarzenia rozszerzeń z programami
`shortcuts.scf`	mapa skrótów klawiszowych dla różnych układów
`tabs.xml`	lista otwartych zakładek (przywracana przy starcie)
`history.xml`	historia odwiedzanych katalogów
`favoritetabs.xml`	ulubione zestawy zakładek